TÔNG THƯ

LÒNG SÙNG KÍNH SÁCH THÁNH

CỦA ĐỨC THÁNH CHA

PHANXICÔ

Nhân dịp Kỷ niệm lần thứ 1,600 ngày Thánh

Giêrôm qua đời.

Lòng sùng kính Sách Thánh, một “tình yêu sống động và dịu

dàng” đối với lời viết của Thiên Chúa: đó là di sản mà Thánh

Giêrôm đã để lại cho Giáo hội bằng cuộc đời và công sức của

mình. Nay, nhân dịp kỷ niệm lần thứ một ngàn sáu trăm ngày

ngài qua đời, những lời được trích từ lời cầu nguyện mở đầu Lễ

Kính ngài

cho chúng ta một cái nhìn thiết yếu và thấu suốt về

nhân vật kiệt xuất này trong lịch sử Giáo hội và tình yêu bao la

của ngài dành cho Chúa Kitô. “Tình yêu sống động và dịu dàng”

đó đã tuôn chảy, như một dòng sông lớn nuôi dưỡng vô số dòng

suối, vào hoạt động không mệt mỏi của ngài với tư cách là một

học giả, một dịch giả và một nhà chú giải. Kiến thức sâu rộng

của Thánh Giêrôm về Kinh thánh, lòng nhiệt thành của ngài

trong việc làm cho sự giảng dạy về chúng được biết đến, kỹ năng

thông dịch các văn bản của ngài, sự bảo vệ nhiệt thành và đôi

khi nóng nảy của ngài đối với chân lý Kitô giáo, chủ nghĩa khổ

hạnh và kỷ luật ẩn tu nghiêm khắc của ngài, chuyên môn của

ngài như một nhà hướng dẫn tâm linh rộng lượng và nhạy cảm.

- tất cả những điều này khiến ngài, mười sáu thế kỷ sau khi ngài

qua đời, trở thành một nhân vật có liên quan lâu dài đối với

chúng ta, những Kitô hữu của thế kỷ XXI.

]“Deus qui beato Hieronymo presbitero suavem et vivum Scripturae

Sacrae affectum tribuisti, da, ut populus tuus verbo tuo uberius alatur et in

eo fontem vitae inveniet”. Lời nguyện Lễ Kính Thánh Giêrôm, Sách Lễ

Rôma, ấn bản mẫu thứ ba, Civitas Vaticana, 2002.

Dẫn nhập

Vào ngày 30 tháng 9 năm 420, Thánh Giêrôm qua đời tại

Bêlem, trong cộng đồng mà ngài đã thành lập gần hang Giáng

sinh. Vì vậy, ngài đã phó thác cho Chúa, Đấng mà ngài luôn tìm

kiếm và hiểu biết trong Kinh thánh, cũng cùng một vị Chúa mà,

trong tư cách Thẩm phán, ngài đã gặp trong một giấc mơ gây

xúc động của ngài, có thể là trong Mùa Chay năm 375. Giấc mơ

đó chứng tỏ là một bước ngoặt quyết định trong cuộc đời ngài,

một cơ hội hoán cải và thay đổi cách nhìn. Ngài thấy mình bị lôi

ra trước mặt Đấng Xét Xử. Ngài nhắc lại như sau: “Được hỏi về

tư thế của mình, tôi trả lời rằng tôi là một Kitô hữu. Nhưng Đấng

Xét Xử vặn lại: ‘Anh nói dối! Anh là người theo Ciceron, không

phải Kitô hữu'”

. Ngay từ khi còn trẻ, Thánh Giêrôm vốn yêu

thích vẻ đẹp trong sáng của các tác phẩm cổ điển Latinh, trong

khi các trước tác của Kinh thánh thoạt đầu làm ngài coi như thô

thiển và không đúng văn phạm, quá khó nhá đối với sở thích văn

chương tinh tế của ngài.

Trải nghiệm đó đã linh hứng thánh Giêrôm cống hiến hoàn

toàn cho Chúa Giêsu Kitô và lời của Người, đồng thời, qua các

bản dịch và chú giải của mình, nỗ lực làm cho các trước tác thần

thiêng ngày càng dễ tiếp cận hơn đối với người khác. Nó mang

lại cho đời ngài một định hướng mới và có tính quyết định hơn:

ngài phải trở thành người phục vụ Lời Thiên Chúa, trong tình

yêu thương, như thể với “xác thịt Kinh thánh”. Vì vậy, để theo

đuổi kiến thức từng đánh dấu suốt cuộc đời của mình, ngài đã

sử dụng tốt sở học thời trẻ và nền giáo dục Rôma của ngài,

chuyển hướng tài học của mình sang việc phụng sự Thiên Chúa

và cộng đồng Giáo hội lớn lao hơn.

Nhờ đó, Thánh Giêrôm trở thành một trong những nhân vật

vĩ đại của Giáo hội cổ đại trong thời kỳ được gọi là hoàng kim

thời đại của các giáo phụ. Ngài là cầu nối giữa Đông và Tây.

Một người bạn thời trẻ của Rufinus thành Aquileia, ngài biết

Thư (từ đây, viết tắt là Ep.) 22, 30: CSEL 54, 190.

Thánh Ambrose và thường xuyên trao đổi thư từ với Thánh

Augustine. Ở phương Đông, ngài biết Thánh Gregory thành

Nazianzus, Thánh Didymus Mù, và Thánh Epiphanius thành

Salamis. Truyền thống ảnh tượng Kitô giáo trình bầy ngài, cùng

với các Thánh Augustine, Ambrose và Gregory Cả, như một

trong bốn Tiến sĩ vĩ đại của Giáo hội Phương Tây.

Các vị tiền nhiệm của tôi đã tôn vinh Thánh Giêrôm trong

nhiều dịp khác nhau. Cách nay một thế kỷ, nhân dịp kỷ niệm

bách niên thứ mười lăm ngày qua đời của ngài, Đức Bênêđíctô

XV đã dành Thông điệp Spiritus Paraclitus (ngày 15 tháng 9

năm 1920) cho Thánh Giêrôm, trình bầy ngài với thế giới như

“tiến sĩ tối cao giải thích Sách Thánh”

. Gần đây hơn, Đức

Bênêđíctô XVI đã dành hai bài giáo lý liên tiếp nói về con người

và công việc của ngài

. Giờ đây, nhân dịp kỷ niệm lần thứ 1,600

ngày qua đời của ngài, tôi cũng muốn tưởng niệm Thánh Giêrôm

và một lần nữa nhấn mạnh tính hợp thời của sứ điệp và lời giảng

dạy của ngài, bắt đầu với tình yêu bao la của ngài đối với Kinh

Thánh.

Thật vậy, với tư cách là người hướng dẫn chắc chắn và là

nhân chứng có thẩm quyền, Thánh Giêrôm, theo một nghĩa nào

đó, đã nổi bật ở cả Phiên thứ XII của Thượng Hội đồng Giám

mục về Lời Chúa

lẫn trong Tông huấn Verbum Domini của vị

tiền nhiệm Bênêđíctô XVI của tôi, được công bố vào ngày lễ

của vị Thánh, 30 tháng 9 năm 2010

Từ Rôma đến Bêlem

Cuộc hành trình đời sống của Thánh Giêrôm đã đi qua những

con đường của Đế quốc Rôma giữa Châu Âu và Phương Đông.

Công báo Tòa Thánh (từ đây, viết tắt AAS) 12 (1920), 385-423.

Xem Yết Kiến Chung ngày 7 và 14 tháng 11, 2007: Insegnamenti, III, 2

(2007), 553-556; 586-591.

Thượng Hội Đồng Giám Mục, Phiên Thường Lệ thứ 12, Sứ điệp gửi Dân

Chúa (24 tháng 10, 2008).

Xem AAS 102 (2010), 681-787.

Sinh ra vào khoảng năm 345 tại Stridon, biên giới giữa Dalmatia

và Pannonia, thuộc Croatia và Slovenia ngày nay, ngài đã nhận

được sự dưỡng dục vững chắc trong một gia đình Kitô giáo.

Theo thông lệ vào thời đó, ngài đã chịu phép rửa khi trưởng

thành vào khoảng năm 358 đến năm 364, trong khi học hùng

biện ở Rôma. Trong thời gian lưu trú tại Rôma, ngài trở thành

người đọc không biết chán các tác phẩm cổ điển tiếng Latinh,

theo học với các bậc thầy nổi tiếng nhất của khoa hùng biện

đang sống khi đó.

Sau khi học, ngài đã thực hiện một cuộc hành trình dài qua

xứ Gaul, nơi đưa ngài đến thành phố đế quốc Trier, ngày nay

thuộc Đức. Ở đó, lần đầu tiên, ngài gặp phong trào đơn tu

phương Đông do Thánh Athanasius phổ biến. Kết quả là sự khao

khát sâu sắc và lâu dài đối với trải nghiệm đó, dẫn ngài đến

Aquileia, nơi cùng với một vài người bạn của mình, “một ca

đoàn gồm những người có diễm phúc”

, ngài bắt đầu một thời

kỳ sống chung.

Vào khoảng năm 374, khi ngang qua Antioch, ngài quyết

định ẩn dật tại sa mạc Chalcis, để thể hiện cách triệt để hơn lối

sống khổ hạnh, trong đó một chỗ lớn được dành cho việc nghiên

cứu các ngôn ngữ Kinh thánh, đầu tiên là tiếng Hy Lạp và sau

đó, tiếng Do Thái. Ngài học dưới sự hướng dẫn của một người

Do Thái đã gia nhập Kitô giáo, người đã dẫn nhập ngài vào kiến

thức tiếng Do Thái và âm thanh của nó, điều mà ngài thấy là

“khắc nghiệt và bật hơi [aspirate]”

Giêrôm đã cố ý chọn sa mạc và cuộc sống ẩn tu vì ý nghĩa

sâu xa hơn của chúng như là cứ điểm của những quyết định hiện

sinh nền tảng, của sự gần gũi và gặp gỡ Thiên Chúa. Ở đó, qua

chiêm niệm, thử thách nội tâm và chiến đấu tâm linh, ngài hiểu

ra đầy đủ hơn các điểm yếu của chính mình, các giới hạn của

chính mình và của những người khác. Cũng ở đó, ngài còn phát

Chronicum 374: PL 27, 697-698.

Ep. 125, 12: CSEL 56, 131.

hiện ra tầm quan trọng của nước mắt

. Sa mạc đã dạy cho ngài

sự nhạy cảm trước sự hiện diện của Thiên Chúa, sự phụ thuộc

cần thiết của chúng ta vào Người và những niềm an ủi phát sinh

từ lòng thương xót của Người. Ở đây, tôi nhớ lại một câu chuyện

ngụy thư, trong đó thánh Giêrôm hỏi Chúa: "Chúa muốn gì ở

con?" Nghe thế, Chúa Kitô trả lời: “Con vẫn chưa cho Ta mọi

sự”. “Nhưng Chúa ơi, con đã cho Chúa đủ mọi thứ rồi”. "Một

điều con chưa cho Ta". "Đó là điều gì?" “Hãy cho Ta tội lỗi của

con, để Ta có thể vui mừng khi tha chúng một lần nữa”

Sau đó, chúng ta thấy ngài ở Antioch, nơi ngài được phong

linh mục bởi vị giám mục của thành phố đó, là Paulinus, và sau

đó, vào khoảng năm 379, ở Constantinople, nơi ngài gặp Thánh

Gregory thành Nazianzus và tiếp tục việc học của mình. Ngài

đã dịch từ tiếng Hy Lạp sang tiếng Latinh một số tác phẩm quan

trọng (các bài giảng của Origen và Biên niên sử của Eusebius)

và có mặt tại Công đồng được cử hành ở đó vào năm 381. Những

năm học tập đó đã bộc lộ lòng nhiệt tình rộng lượng và niềm

khao khát tri thức dồi dào khiến ngài không mệt mỏi và say mê

trong công việc của mình. Như ngài đã nói: “Đôi khi tôi tuyệt

vọng; thường thì tôi bỏ cuộc, nhưng rồi tôi lại trở về với ý chí

học hỏi ngoan cường”. "Hạt giống đắng đót" trong nghiên cứu

của ngài phải tạo ra "hoa trái thơm ngon"

Năm 382, Thánh Giêrôm trở lại Rôma và đặt mình phục vụ

Đức Giáo Hoàng Damasus. Trong khi đánh giá cao các tài năng

xuất chúng của ngài, Đức Giáo Hoàng Damasus đã đặt ngài làm

một trong những cộng sự thân cận của mình. Ở đó, thánh

Giêrôm tham gia vào các hoạt động liên tục, nhưng không hề bỏ

qua các vấn đề tâm linh. Trên đồi Aventine, được sự hỗ trợ của

các phụ nữ Rôma quý tộc có ý định hướng đến một cuộc sống

Xem Ep. 122, 3: CSEL 56, 63.

Xem Suy Niệm Buổi Sáng, 10 tháng 12, 2015. Truyện lưu truyền kể lại

trong A. LOUF, Sotto la guida dello Spirito, Qiqaion, Mangano (BI), 1990,

154-155.

Xem Ep. 125, 12: CSEL 56, 131.

triệt để theo tinh thần Phúc Âm, như Marcella, Paula, và con gái

của bà là Eustochium, ngài đã tạo ra một chuyên nhóm (cenacle)

chuyên chăm đọc và nghiên cứu Kinh thánh một cách nghiêm

túc. Thánh Giêrôm đóng vai trò nhà chú giải, thầy dạy và hướng

dẫn tâm linh. Vào thời đó, ngài tiến hành việc sửa lại các bản

dịch tiếng Latinh trước đó của các sách Tin Mừng và có lẽ cả

các phần khác của Tân ước. Ngài tiếp tục công việc dịch các bài

giảng và các bài bình luận Kinh thánh của Origen, tham gia vào

hàng loạt công việc viết thư rất nhộn nhịp, công khai luận bác

các tác giả dị giáo, một cách có lúc quá độ nhưng luôn luôn được

khuyến khích bởi ý muốn thành thực này là bảo vệ đức tin chân

chính và kho tàng Kinh thánh.

Thời kỳ căng thẳng và đầy hiệu năng này đã bị gián đoạn bởi

cái chết của Đức Giáo Hoàng Damasus. Thánh Giêrôm thấy

mình buộc phải rời Rôma, đi theo bạn bè và một số phụ nữ mong

muốn tiếp tục trải nghiệm đời sống tâm linh và nghiên cứu Kinh

thánh đã bắt đầu; ngài rời đến Ai Cập, nơi ngài gặp nhà thần học

vĩ đại, Thánh Didymus Mù. Sau đó, ngài đến Palestine và vào

năm 386 định cư lâu dài tại Bêlem. Ngài tiếp tục nghiên cứu các

bản văn Kinh thánh, các bản văn giờ đây đã bỏ neo ở lại chính

những nơi chúng vốn nói tới.

Tầm quan trọng ngài dành cho các nơi thánh không những

được thấy qua quyết định sống ở Palestine từ năm 386 cho đến

khi ngài qua đời mà còn qua sự trợ giúp ngài dành cho những

người hành hương. Tại Bêlem, một nơi thân thiết với trái tim

ngài, ngài đã thành lập trong các khu vực xung quanh hang Chúa

Giáng sinh, các tu viện "song sinh", nam và nữ, với các nhà tế

bần để cung cấp chỗ ở cho các người hành hương thánh địa. Đây

cũng là một dấu hiệu khác nữa cho thấy lòng quảng đại của ngài,

vì ngài đã giúp cho nhiều người khác có thể nhìn thấy và chạm

vào những địa danh của lịch sử cứu độ, và tìm được sự phong

phú cả về văn hóa lẫn tinh thần

Xem Tông huấn Verbum Domini, 89: AAS 102 (2010), 761-762.

Nhờ chăm chú lắng nghe Sách Thánh, Thánh Giêrôm tiến tới

chỗ biết mình và tìm được thánh nhan Thiên Chúa và anh chị

em mình. Ngài cũng được củng cố trong việc được cuốn hút vào

đời sống cộng đồng. Mong muốn được sống với bạn bè, như khi

ở Aquileia, đã khiến ngài thành lập các cộng đồng đơn tu để theo

đuổi lý tưởng đơn tu của đời sống đạo. Ở đó, đan viện được coi

như một “trường dạy võ” (palaestra) để huấn luyện những người

đàn ông và đàn bà “coi mình là nhỏ bé nhất, để trở thành những

người đứng đầu tất cả”, bằng lòng với sự nghèo khó và có khả

năng dạy người khác bằng phong cách sống của riêng mình.

Thánh Giêrôm coi đó như một kinh nghiệm đào tạo để sống

“dưới sự quản trị của một bề trên duy nhất và trong sự đồng

hành của nhiều người” để học đức khiêm nhường, kiên nhẫn, im

lặng và hiền lành, trong ý thức rằng “sự thật không yêu những

ngõ ngách tối tăm và không tìm kiếm những người cằn nhằn”

Ngài cũng thú nhận rằng ngài “khao khát những căn phòng chật

hẹp của đan viện” và “mong muốn sự háo hức của những con

kiến, trong đó, tất cả cùng làm việc với nhau, không điều gì

thuộc về bất cứ cá nhân nào, và mọi sự thuộc về mọi người”

Thánh Giêrôm xem việc nghiên cứu của mình không phải

như một trò tiêu khiển thú vị và là mục đích tự tại, nhưng là một

thao tác thiêng liêng và một phương tiện để đến gần Thiên Chúa

hơn. Việc đào tạo cổ điển của ngài giờ đây hướng đến việc phục

vụ cộng đồng giáo hội sâu sắc hơn. Chúng ta nghĩ tới sự hỗ trợ

được ngài dành cho Đức Giáo Hoàng Damasus và sự cam kết

của ngài đối với việc huấn giáo các phụ nữ, đặc biệt trong việc

học tiếng Do Thái, từ thời có chuyên nhóm đầu tiên trên đồi

Aventine. Bằng cách này, ngài đã giúp Paula và Eustochium

“gia nhập hàng ngũ dịch giả đông đúc”

, và một điều chưa từng

Xem Ep. 125, 9.15.19: CSEL 56, 128.133-134.139.

Vita Malchi monachi captivi, 7, 3: PL 23, 59-60.

Praefatio in Librum Esther, 2: PL 28, 1505.

có trong thời đó, có thể đọc và hát các Thánh vịnh bằng ngôn

ngữ gốc

Sự thông thái tuyệt vời của ngài đã được sử dụng để cung

ứng việc phục vụ cần thiết cho những người được kêu gọi rao

giảng Tin Mừng. Như ngài đã nhắc nhở người bạn của mình là

Nepotianus: “Lời lẽ của linh mục phải được thêm hương vị bởi

việc đọc Kinh thánh. Tôi không muốn ngài là một người bác bỏ

hoặc lang băm nhiều lời, nhưng là một người hiểu giáo lý thánh

thiêng (mysterii) và biết sâu sắc những lời dạy dỗ

(sacramentorum) của Thiên Chúa ngài. Điển hình của những kẻ

ngu dốt là đùa giỡn với lời nói và thu hút sự ngưỡng mộ của

những người kém cỏi bằng cách nói cho lưu loát. Những người

không biết xấu hổ đó thường giải thích rằng điều họ không biết

và giả vờ là một chuyên gia vĩ đại chỉ vì họ thành công trong

việc thuyết phục được nhiều người khác ”

Những năm của Thánh Giêrôm ở Bêlem, cho đến khi ngài

qua đời năm 420, là giai đoạn có hiệu năng và mãnh liệt nhất

trong cuộc đời ngài, hoàn toàn chuyên tâm vào việc nghiên cứu

Kinh thánh và cho công việc đồ sộ là dịch toàn bộ Cựu Ước dựa

trên nguyên bản tiếng Do Thái. Đồng thời, ngài bình luận về các

sách tiên tri, Thánh Vịnh và các thư của Thánh Phaolô, và viết

các hướng dẫn cho việc học hỏi Kinh thánh. Sự học hỏi sâu sắc

vốn tìm thấy trong các tác phẩm của ngài là kết quả của một nỗ

lực hợp tác, từ việc sao chép và đối chiếu các bản chép tay đến

suy gẫm và thảo luận thêm. Như ngài từng nói: “Tôi chưa bao

giờ tin tưởng vào sức mạnh của riêng tôi trong việc nghiên cứu

các tác phẩm thần thiêng… Tôi có thói quen đặt câu hỏi, cả về

điều tôi nghĩ tôi biết lẫn về điều mà tôi không chắc chắn”

. Ý

thức được các hạn chế của mình, ngài đã cầu xin liên tục và sự

Xem Ep. 108, 26: CSEL 55, 344-345

Ep. 52, 8: CSEL 54, 428-429; xem Verbum Domini, 60: AAS 102

(2010), 739.

Praefatio in Librum Paralipomenon LXX, 1.10-15: Sources Chrétiennes

592, 340.

chuyển cầu để ngài nỗ lực dịch các bản văn thánh thiêng “trong

cùng một Chúa Thánh Thần mà nhờ Người chúng đã được viết

ra”

. Ngài cũng không bỏ qua việc dịch các tác phẩm của các

tác giả cần thiết cho việc chú giải, chẳng hạn như Origen, “để

làm cho các tác phẩm này tới tay những người muốn nghiên cứu

tài liệu này một cách sâu sắc và có hệ thống hơn”

Là một công trình được thực hiện trong cộng đồng và phục

vụ cộng đồng, hoạt động học thuật của thánh Giêrôm có thể

được dùng như một điển hình của tính đồng nghị đối với chúng

ta và đối với thời đại của chúng ta. Nó cũng có thể được dùng

làm mô hình cho các định chế văn hóa khác nhau của Giáo hội,

được kêu gọi trở thành “những nơi trong đó, tri thức trở thành

phục vụ, vì không một phát triển nhân bản chân chính và toàn

vẹn nào có thể diễn ra nếu không có khối tri thức vốn là kết quả

của sự hợp tác và dẫn đến sự hợp tác lớn lao hơn”

. Nền tảng

của sự hiệp thông đó là Kinh thánh, mà chúng ta không thể chỉ

đọc một mình: “Kinh thánh do Dân Thiên Chúa viết cho Dân

Thiên Chúa, dưới sự linh hứng của Chúa Thánh Thần. Chỉ trong

sự hiệp thông này với Dân Thiên Chúa, chúng ta mới có thể, với

tư cách là ‘chúng ta’, thực sự bước vào tâm điểm của chân lý mà

chính Thiên Chúa muốn truyền đạt cho chúng ta ”

Kinh nghiệm vững chắc của ngài về cuộc sống được nuôi

dưỡng bởi lời Chúa đã giúp Thánh Giêrôm, qua nhiều bức thư

ngài viết, trở thành người hướng dẫn tâm linh. Ngài đã trở thành

bạn đồng hành của nhiều người, vì ngài tin chắc rằng “không

thể học được kỹ năng nào nếu không có thầy dạy”. Vì vậy, ngài

đã viết cho Rusticus: “Đây là điều tôi muốn làm cho bạn hiểu,

bằng cách nắm lấy tay bạn theo kiểu người lính thủy thời xưa,

Praefatio in Pentateuchum: PL 28, 184.

Ep. 80, 3: CSEL 55, 105.

Thông điệp nhân dịp Phiên họp Công khai thứ 24 của các Giáo Hoàng

Hàn Lâm Viện, 4 tháng 12, 2019: L’Osservatore Romano, 6 tháng 12,

2019, tr. 8.

Verbum Domini, 30: AAS 102 (2010), 709.

sống sót sau một số vụ đắm tàu, cố gắng dạy một thủy thủ trẻ”

Từ nơi trú ẩn yên tĩnh của ngài trong thế giới, ngài theo dõi các

vấn đề của con người trong một thời đại có nhiều biến động,

được đánh dấu bằng các biến cố như sự kiện thành Rôma bị

cướp phá năm 410, một biến cố đã ảnh hưởng sâu sắc đến ngài.

Trong những bức thư đó, ngài đã bàn đến các tranh cãi về tín

lý, kiên quyết bảo vệ tín lý đúng đắn. Những lá thư của ngài

cũng cho thấy giá trị mà ngài đặt vào các mối quan hệ. Thánh

Giêrôm có thể mạnh mẽ nhưng cũng dịu dàng, chân thành quan

tâm đến người khác, và, vì “tình yêu là vô giá”

, nên đã nhiệt

tình trong việc thể hiện tình cảm chân chính. Điều này cũng có

thể được nhìn thấy từ sự kiện ngài đã cung hiến các tác phẩm

dịch thuật và bình luận của mình như một munus amicitiae (bổn

phận của tình bạn). Trên hết, chúng phải là một món quà dành

cho bạn bè, những người ngài thư từ với và những người mà tác

phẩm của ngài được đề tặng - tất cả những người được ngài cầu

xin đọc chúng bằng một con mắt thân thiện thay vì chỉ trích -

mà cả các độc giả, những người cùng thời với ngài và những

người sẽ đến sau họ

Thánh Giêrôm đã dành những năm cuối đời để đọc Kinh

Thánh bằng một tư thế cầu nguyện, cả riêng tư lẫn trong cộng

đồng, bằng cách suy niệm, và phục vụ anh chị em qua các tác

phẩm của mình. Tất cả những điều này ở Bêlem, gần hang nơi

Ngôi Lời vĩnh cửu được sinh ra bởi Đức Trinh Nữ Maria. Vì

ngài tin chắc rằng “Phúc thay những ai mang trong mình cây

thập tự giá, sự phục sinh, các nơi Chúa giáng sinh và thăng thiên!

Phúc thay ai có Bêlem trong trái tim, trong tim họ ‘Chúa Kitô

sinh ra mỗi ngày!”

Ep. 125, 15.2: CSEL 56, 133.120.

Ep. 3, 6: CSEL 54, 18.

Xem Praefatio in Librum Iosue, 1, 9-12: SCh 592, 316.

Homilia in Psalmum 95: PL 26, 1181.

Khía cạnh “khôn ngoan” trong đời sống của

Thánh Giêrôm

Để hiểu đầy đủ về nhân cách của Thánh Giêrôm, chúng ta

cần phải thống nhất hai chiều kích vốn là đặc điểm của đời ngài

như một tín hữu: một mặt là sự tận hiến tuyệt đối và khắc khổ

cho Thiên Chúa, từ bỏ mọi thỏa mãn của con người vì tình yêu

Chúa Giêsu chịu đóng đinh (x.1 Cr 2: 2; Phil 3: 8.10), và mặt

khác, một cam kết học tập chuyên cần, hoàn toàn nhằm mục

đích hiểu biết ngày càng sâu sắc hơn về mầu nhiệm Chúa Kitô.

Chứng tá kép này, do Thánh Giêrôm cung cấp một cách kỳ diệu,

có thể là một kiểu mẫu trên hết cho các đan sĩ vì tất cả những ai

sống đời khổ hạnh và cầu nguyện đều được thúc giục cống hiến

đời mình cho công việc nghiên cứu và suy tư đầy đòi hỏi. Nó

cũng là một mô hình cho các học giả, những người nên luôn ghi

nhớ rằng tri thức chỉ có giá trị tôn giáo nếu nó được đặt cơ sở

trên tình yêu độc chiếm dành cho Thiên Chúa, ngoài mọi tham

vọng của con người và khát vọng trần tục.

Hai khía cạnh này của cuộc đời ngài đã được phát biểu trong

lịch sử nghệ thuật. Thánh Giêrôm thường được các bậc thầy về

hội họa phương Tây miêu tả theo hai truyền thống ảnh tượng

khác biệt. Người ta có thể mô tả một truyền thống chủ yếu là

đan tu và đền tội, cho thấy thánh Giêrôm với thân hình tiều tụy

vì nhịn ăn, sống trong sa mạc, quỳ gối hoặc phủ phục dưới đất,

trong nhiều trường hợp, tay ôm đá và đập ngực, mắt hướng về

Chúa bị đóng đinh. Trong đường hướng này, chúng ta thấy kiệt

tác cảm động của Leonardo da Vinci hiện đang trưng bày tại

Viện bảo tàng Vatican. Một truyền thống khác cho thấy thánh

Giêrôm trong trang phục của một học giả, ngồi bên bàn viết, có

ý định dịch và bình luận các Sách thánh, bao quanh là các sách

cuộn và sách bằng da, nhằm để bảo vệ đức tin bằng sự uyên bác

và các tác phẩm của mình. Xin dẫn chứng một thí dụ nổi tiếng,

Albrecht Dürer đã nhiều lần khắc họa ngài trong tư thế này.

Hai khía cạnh trên được kết hợp với nhau trong bức tranh của

Caravaggio đặt tại Phòng trưng bày Borghese ở Rôma: thực vậy,

trong một cảnh duy nhất, vị khổ hạnh già nua được trình bầy chỉ

mặc một chiếc áo choàng màu đỏ với chiếc đầu lâu trên bàn,

một biểu tượng cho tính phù phiếm của các thực tại trần thế;

nhưng đồng thời ngài được miêu tả rõ ràng là một học giả, mắt

dán vào cuốn sách trong khi bàn tay nhúng bút lông vào lọ mực

- hành động điển hình của một nhà văn.

Hai khía cạnh “khôn ngoan” (sapiential) trên hết sức hiển

nhiên trong cuộc đời của Thánh Giêrôm. Nếu, với tư cách là một

“Sư tử Bêlem” thực sự, ngài có thể tàn bạo trong ngôn ngữ của

ngài, thì ngôn ngữ đó luôn phục vụ cho một sự thật mà ngài vốn

cam kết vô điều kiện. Như ngài đã giải thích trong phần đầu của

tác phẩm của mình, Cuộc đời của Thánh Phaolô, Ẩn sĩ thành

Thebes, những con sư tử biết gầm thét nhưng cũng biết khóc

Điều thoạt đầu dường như là hai khía cạnh tách biệt nhau trong

nhân cách Thánh Giêrôm đã được Chúa Thánh Thần kết hợp

qua một diễn trình trưởng thành nội tâm.

Tình yêu đối với Sách Thánh

Đặc điểm nổi bật trong linh đạo của Thánh Giêrôm chắc chắn

là tình yêu nồng nàn của ngài đối với lời Chúa vốn được giao

phó cho Giáo hội trong Kinh thánh. Tất cả các Tiến sĩ của Giáo

hội - đặc biệt là những vị thuộc thời kỳ sơ khai của Kitô giáo -

đã rút tỉa nội dung giáo huấn của họ một cách minh nhiên từ

Kinh thánh. Tuy nhiên, Thánh Giêrôm đã làm như vậy một cách

có hệ thống và khác biệt hơn.

Trong thời gian gần đây, các nhà chú giải đã đánh giá cao

thiên tài tường thuật và thi ca của Kinh Thánh và phẩm chất diễn

đạt tuyệt vời của nó. Thay vào đó, Thánh Giêrôm đã nhấn mạnh

trong Kinh thánh tính cách khiêm tốn của mạc khải Thiên Chúa,

được trình bày dưới những ngữ điệu thô ráp và gần như nguyên

sơ của ngôn ngữ Do Thái so với sự trau chuốt của tiếng Latinh

nơi Ciceron. Ngài dành hết tâm sức cho việc nghiên cứu Kinh

thánh không phải vì các lý do thẩm mỹ, mà - như ai cũng biết -

Xem Vita S. Pauli primi eremitae, 16, 2: PL 23, 28.

chỉ vì Kinh thánh đã giúp ngài nhận biết Chúa Kitô. Thật vậy,

thiếu hiểu biết về Kinh thánh là thiếu hiểu biết về Chúa Kitô

Thánh Giêrôm dạy chúng ta rằng không những phải nghiên

cứu và bình luận các sách Tin Mừng và Truyền thống tông đồ

trong Công vụ Tông đồ và trong các Thư tín, mà cả toàn bộ Cựu

ước cũng không thể thiếu để hiểu được sự thật và sự phong phú

của Chúa Kitô

. Bản thân Tin Mừng cũng đủ cho ta bằng chứng

về điều đó: nó nói với chúng ta về Chúa Giêsu như Người Thầy

từng kêu gọi Môsê, các Ngôn sứ và Thánh vịnh (x. Lc 4: 16-21;

24: 27.44-47) để giải thích mầu nhiệm của chính Người. Lời rao

giảng của các thánh Phêrô và Phaolô trong Công Vụ Tông Đồ

cũng bắt nguồn từ Cựu Ước, ngoài điều này, chúng ta không thể

hiểu đầy đủ về hình bóng của Con Thiên Chúa, Đấng Mêsia và

Đấng Cứu Rỗi. Cũng không nên coi Cựu Ước chỉ đơn thuần là

một kho trích dẫn khổng lồ nhằm chứng minh sự ứng nghiệm

của những lời tiên tri cổ xưa về con người của Chúa Giêsu thành

Nadarét. Đúng hơn, chỉ dưới ánh sáng các tiên trưng

(prefigurement) của Cựu Ước, người ta mới có thể biết cách sâu

sắc hơn ý nghĩa của biến cố Kitô như đã được mạc khải trong

cái chết và sự sống lại của Người. Ngày nay, chúng ta cần khám

phá lại, trong việc dạy giáo lý và giảng thuyết, cũng như trong

việc trình bày thần học, sự đóng góp không thể thiếu của Cựu

Ước, vốn cần được đọc và thẩm thấu như một nguồn nuôi dưỡng

thiêng liêng vô giá (xem Edk 3: 1-11; Kh 10: 8-11)

Lòng sùng kính hoàn toàn của Thánh Giêrôm đối với Sách

Thánh được chứng tỏ qua cách nói và cách viết say mê của ngài,

tương tự như cách nói của các nhà tiên tri xưa. Từ họ, vị Tiến sĩ

Hội thánh này đã rút tỉa ngọn lửa bên trong vốn đã trở thành lời

nói mãnh liệt và bùng nổ (xem Grm 5:14; 20: 9; 23:29; Mlk 3:

2; Hc 48: 1; Mt 3:11; Lc 12,49) rất cần để phát biểu lòng nhiệt

Xem In Isaiam Prologus: PL 24, 17.

Xem Công Đồng Vatican II, Hiến chế Tín lý về Mạc khải, Dei Verbum,

14.

Xem đã dẫn.

thành bừng cháy của một người phục vụ chính nghĩa Thiên

Chúa. Giống như Êlia, Gioan Tẩy Giả và Tông đồ Phaolô, sự

phẫn nộ trước những lời nói dối, đạo đức giả và sự dạy dỗ sai

trái đã làm cho ngôn từ của Thánh Giêrôm bừng lửa, khiến nó

trở nên khiêu khích và có vẻ gay gắt. Chúng ta có thể hiểu rõ

hơn chiều kích bút chiến của các tác phẩm của ngài nếu chúng

ta đọc chúng dưới ánh sáng của truyền thống tiên tri đích thực

nhất. Do đó, Thánh Giêrôm xuất hiện như một hình mẫu chứng

tá kiên quyết cho sự thật, chuyên sử dụng sự hà khắc của trách

móc để thúc đẩy sự hoán cải. Bằng sự mạnh mẽ trong các phát

biểu và hình ảnh của mình, ngài cho thấy lòng can đảm của một

người đầy tớ không muốn làm hài lòng người khác, mà chỉ mong

muốn một mình Chúa của ngài mà thôi (Gl 1:10), chính vì vị

này mà ngài đã dùng hết năng lực tinh thần của ngài.

Nghiên cứu Sách thánh

Tình yêu say mê của Thánh Giêrôm đối với Sách Thánh thấm

đượm đức vâng lời. Trước hết, là vâng lời Thiên Chúa, Đấng đã

tự mạc khải trong những lời nói đòi được nghe một cách tôn

kính

, và sau đó vâng lời những người trong Giáo hội, vốn đại

diện cho Truyền thống sống động nhằm giải thích sứ điệp được

mạc khải. Tuy nhiên, “sự vâng phục của đức tin” (Rm 1: 5;

16:26) không phải là sự tiếp nhận thụ động đơn thuần một điều

gì đó đã được biết đến; ngược lại, nó đòi hỏi một nỗ lực tích cực

bản thân để hiểu những gì đã được nói. Chúng ta có thể coi

Thánh Giêrôm như một “đầy tớ” của Lời Chúa, trung thành và

siêng năng, hoàn toàn tận tụy cổ vũ nơi anh chị em mình trong

đức tin một sự hiểu biết đầy đủ hơn về “kho tàng” thánh thiêng

đã được trao phó cho họ (x. 1Tm 6: 20; 2 Tm 1:14). Nếu không

hiểu những gì đã được các tác giả linh hứng viết ra, thì lời Thiên

Chúa tự nó mất hết tác dụng (x. Mt 13:19) và tình yêu đối với

Thiên Chúa không thể nảy nở.

Xem đã dẫn 7.

Các đoạn Kinh thánh không phải lúc nào cũng có thể lĩnh hội

ngay tức khắc. Như Isaia từng nói (29:11), ngay cả đối với

những người biết “đọc” - tức là những người đã được đào tạo

đầy đủ về trí thức - sách thánh dường như được “niêm phong”,

đóng kín mít khó mà giải thích. Một nhân chứng cần phải can

thiệp vào và cung cấp chìa khóa dẫn vào sứ điệp giải phóng của

nó, đó là Chúa Kitô. Chỉ một mình Người có thể đập vỡ niêm

phong và mở cuốn sách (x. Kh 5:1-10) và bằng cách này, Người

mới có thể mạc khải việc nó tuôn đổ ơn thánh kỳ diệu (Lc 4: 17-

21). Nhiều người, ngay trong các Kitô hữu thực hành đạo, nói

một cách công khai rằng họ không đọc được nó (xem Is 29:12),

không phải vì mù chữ, mà vì họ không được chuẩn bị về ngôn

ngữ Kinh thánh, các phương thức diễn đạt và các truyền thống

văn hóa cổ xưa của nó. Kết quả là, văn bản Kinh thánh trở nên

không thể giải mã được, như thể nó được viết bằng một bảng

chữ cái không ai biết và một ngôn ngữ bí truyền.

Điều này cho thấy sự cần thiết phải có sự trung gian của một

người giải thích, người có thể thực hiện chức năng "phục vụ"

(diaconal) thay cho người không thể hiểu được ý nghĩa của sứ

điệp tiên tri. Ở đây chúng ta nghĩ đến phó tế Philíp, được Chúa

sai đến gần chiếc xe ngựa của viên hoạn quan đang đọc một

đoạn trong sách Isaia (53: 7-8), mà không thể mở toang được ý

nghĩa của nó. "Ngài có hiểu ngài đang đọc gì không?" Philíp

hỏi, và viên thái giám trả lời: "Làm sao tôi có thể hiểu được, trừ

khi có người hướng dẫn tôi?" (Công vụ 8: 30-31)

Thánh Giêrôm có thể đóng vai trò làm người hướng dẫn

chúng ta bởi vì, giống như Philíp (xem Công vụ 8:35), ngài dẫn

dắt mọi độc giả đến với mầu nhiệm Chúa Giêsu, đồng thời cung

cấp một cách có hệ thống và có trách nhiệm thông tri văn hóa

và chú giải cần thiết cho việc đọc Kinh thánh một cách chính

xác và hữu hiệu

[33]. Một cách tích hợp và khéo léo, ngài đã

Xem Thánh Giêrôm, Ep. 53, 5: CSEL 54, 451.

Xem Công Đồng Vatican II, Hiến chế Tín lý về Mạc khải, Dei Verbum,

12.

sử dụng tất cả các nguồn phương pháp luận có sẵn của thời ngài

- khả năng về ngôn ngữ trong đó lời Chúa được truyền tải, phân

tích và kiểm tra cẩn thận các bản chép tay, tìm tòi khảo cổ một

cách chi tiết, cũng như kiến thức về lịch sử ngành giải thích - để

đạt tới một sự hiểu biết đúng đắn về Kinh thánh linh hứng.

Khía cạnh nổi bật trên trong hoạt động của Thánh Giêrôm

cũng có tầm quan trọng lớn đối với Giáo hội trong thời đại chúng

ta. Nếu, như Dei Verbum dạy, có thể nói Kinh thánh cấu thành

“linh hồn của thần học thánh thiêng”

và sự chống đỡ tinh thần

của đời sống Kitô hữu

, thì việc giải thích Kinh thánh nhất thiết

phải đi kèm với những kỹ năng chuyên biệt.

Các trung tâm xuất sắc để nghiên cứu Kinh thánh - chẳng hạn

như Viện Kinh thánh Giáo hoàng ở Rôma, và Trường Kinh

Thánh và Viện Kinh Thánh của Dòng Phanxicô ở Giêrusalem -

và để nghiên cứu giáo phụ, như viện Augustinianum ở Rôma,

chắc chắn phục vụ mục đích này, nhưng mọi Khoa Thần học

nên cố gắng đảm bảo để việc giảng dạy Kinh thánh được thực

hiện theo cách các sinh viên được cung cấp việc huấn luyện cần

thiết về các kỹ năng giải thích, cả trong việc chú giải các bản

văn lẫn trong thần học Kinh thánh nói chung. Đáng buồn thay,

sự phong phú của Kinh thánh bị nhiều người làm ngơ hoặc tối

thiểu hóa vì họ không có nền tảng vững chắc trong lĩnh vực này.

Cùng với việc nhấn mạnh hơn đến việc nghiên cứu Kinh thánh

trong các chương trình đào tạo linh mục và giáo lý viên của Giáo

hội, cũng cần thực hiện các nỗ lực nhằm cung cấp cho tất cả các

tín hữu những nguồn cần thiết để họ có thể mở sách thánh và rút

tỉa từ đó những hoa trái khôn ngoan, hy vọng và sự sống vô

giá

Ở đây, tôi sẽ nhắc lại một nhận xét của Đức Bênêđictô XVI

trong Tông huấn Verbum Domini: “[Bản chất bí tích] của hạn

từ này có thể được hiểu bằng cách so sánh với sự hiện diện thực

Xem đã dẫn 24.

Xem đã dẫn, 25.

Xem đã dẫn, 21.

sự của Chúa Kitô dưới vẻ bề ngoài của bánh và rượu được truyền

phép… Thánh Giêrôm nói tới cách chúng ta phải có khi đến với

cả Bí tích Thánh Thể lẫn Lời Chúa: 'Chúng ta đang đọc Sách

Thánh. Đối với tôi, sách Tin Mừng là thân thể Chúa Kitô; đối

với tôi, Kinh thánh là giáo huấn của Người. Và khi Người nói:

ai không ăn thịt Ta và uống máu Ta (Ga 6:53), cho dù những lời

này cũng có thể được hiểu về Mầu nhiệm [Thánh Thể], [Người

cũng muốn nói] thân thể và máu của Chúa Giêsu thực sự là lời

Kinh Thánh, giáo huấn của Thiên Chúa’”

Đáng buồn thay, nhiều gia đình Kitô hữu dường như không

thể - như đã được quy định trong Kinh Torah (xem Đnl 6: 6) –

dẫn nhập con cái họ vào Lời Chúa trong tất cả vẻ đẹp và năng

lực thiêng liêng của nó. Điều này đã khiến tôi thiết lập Chúa

Nhật Lời Chúa

như một phương tiện để khuyến khích việc đọc

Kinh Thánh theo cung cách cầu nguyện và quen thuộc hơn với

lời Chúa

. Mọi phát biểu khác của lòng mộ đạo, vì thế phải

được làm cho phong phú thêm về ý nghĩa, được đặt đúng vào

viễn ảnh của chúng, và hướng đến việc chu toàn đức tin bằng

việc hoàn toàn tin theo mầu nhiệm Chúa Kitô.

Bản Phổ Thông

“Trái ngon ngọt nhất của diễn trình trồng trọt gian khổ”

trong việc học hỏi tiếng Hy Lạp và tiếng Do Thái của Thánh

Giêrôm là bản dịch Cựu Ước sang tiếng La tinh từ bản gốc tiếng

Do Thái của ngài. Tính đến thời điểm đó, các Kitô hữu của đế

quốc Rôma chỉ có thể đọc toàn bộ Kinh thánh bằng tiếng Hy

Lạp. Các sách của Tân Ước vốn được viết bằng tiếng Hy Lạp;

một bản Cựu Ước hoàn chỉnh bằng tiếng Hy Lạp cũng đã hiện

hữu, bản gọi là Septuagint (bản Bẩy Mươi), tức bản dịch được

thực hiện bởi cộng đồng người Do Thái ở Alexandria vào

N. 56; Xem In Psalmum 147: CCL 78, 337-338.

Xem Tông thư dạng Tự sắc Aperuit Illis, 30 tháng 9, 2019.

Xem Tông huấn Evangelii Gaudium, 152.175: AAS 105 (2013), 1083-

1084.1093.

Xem Ep. 52, 3: CSEL 54, 417.

khoảng thế kỷ thứ hai trước Chúa Kitô. Tuy nhiên, đối với người

đọc tiếng Latinh, không có bản Kinh thánh hoàn chỉnh nào bằng

ngôn ngữ của họ; chỉ một số bản dịch một phần và không đầy

đủ từ tiếng Hy Lạp. Thánh Giêrôm và những người tiếp nối công

việc của ngài có công trong việc duyệt lại và dịch lại toàn bộ

Kinh thánh. Sau khi bắt đầu sửa đổi các sách Tin Mừng và

Thánh Vịnh ở Rôma với sự khuyến khích của Đức Giáo Hoàng

Damasus, Thánh Giêrôm, từ căn hầm nhỏ của ngài ở Bêlem lúc

đó bắt đầu dịch tất cả các sách Cựu ước trực tiếp từ tiếng Do

Thái. Công việc này kéo dài trong nhiều năm.

Để hoàn thành công lao phiên dịch này, Thánh Giêrôm đã

vận dụng tốt kiến thức tiếng Hy Lạp và tiếng Do Thái của ngài,

cũng như sự đào tạo vững chắc về tiếng Latinh, sử dụng các

công cụ ngữ học mà ngài có trong tay, đặc biệt là bộ Hexapla

(kinh thánh bằng 6 thứ tiếng) của Origen. Văn bản cuối cùng

thống nhất tính liên tục trong các công thức hiện đang được sử

dụng phổ biến lúc ấy với sự tuân thủ tốt hơn văn phong Do Thái,

mà không hy sinh nét sang trọng của ngôn ngữ Latinh. Kết quả

là một công trình để đời (monument) thực sự đánh dấu lịch sử

văn hóa của phương Tây, định hình cho ngôn ngữ thần học của

nó. Bản dịch của Thánh Giêrôm, sau khi gặp phải một số bác bỏ

lúc ban đầu, đã nhanh chóng trở thành gia tài chung của cả các

học giả lẫn tín hữu bình thường; do đó có tên “Bản Phổ Thông

(Vulgate)"

. Châu Âu Trung cổ học đọc, cầu nguyện và suy

nghĩ từ những trang Kinh thánh do thánh Giêrôm phiên dịch.

Theo cách này, “Sách thánh trở thành một loại‘ từ điển rộng lớn

’(Paul Claudel) và‘tập bản đồ ảnh tượng’ (Marc Chagall), mà từ

đó cả văn hóa và nghệ thuật Kitô giáo đều có thể rút tỉa”

. Văn

chương, nghệ thuật và thậm chí cả ngôn ngữ bình dân đã liên

tục được định hình bởi bản dịch Kinh thánh của Thánh Giêrôm,

Xem Tông huấn Verbum Domini, 72: AAS 102 (2010), 746-747.

Thánh Gioan Phaolô II, Thư gửi các Nghệ sĩ (4 tháng 4, 1999), 5: AAS

91 (1999), 1159-1160.

để lại cho chúng ta những kho tàng lớn lao về vẻ đẹp và lòng

sùng kính.

Do sự kiện không ai tranh cãi này mà Công đồng Trent, trong

sắc lệnh Insuper, đã khẳng định tính cách “chân chính” của Bản

Phổ Thông, do đó chứng thực việc sử dụng nó trong Giáo hội

qua nhiều thế kỷ và làm chứng cho giá trị của nó như một công

cụ để nghiên cứu, thuyết giảng và tranh luận công khai

. Tuy

nhiên, Công đồng đã không tìm cách giảm thiểu tầm quan trọng

của các ngôn ngữ gốc, như Thánh Giêrôm không ngừng nhấn

mạnh, càng không cấm cản việc tiến hành một bản dịch toàn

diện trong tương lai. Thánh Phaolô VI, theo gợi ý của các Nghị

phụ Công đồng Vaticanô II, đã mong muốn công việc sửa duyệt

Bản Phổ Thông sẽ được hoàn thành và phục vụ toàn thể Giáo

hội. Vì vậy, vào năm 1979, Thánh Gioan Phaolô II, trong Tông

Hiến Scripturarum Thesaurus

, đã ban hành ấn bản tiêu biểu

gọi là Bản Tân Phổ Thông (Neo-Vulgate).

Phiên dịch là hội nhập văn hóa

Bằng việc phiên dịch của mình, Thánh Giêrôm đã thành công

trong việc “hội nhập văn hóa” Kinh thánh vào ngôn ngữ và văn

hóa Latinh. Công việc của ngài đã trở thành một khuôn mẫu lâu

dài cho hoạt động truyền giáo của Giáo hội. Trên thực tế, “bất

cứ khi nào một cộng đồng tiếp nhận sứ điệp cứu rỗi, Chúa Thánh

Thần đều làm phong phú nền văn hóa của họ bằng năng lực biến

đổi của Tin Mừng”

. Ở đây, một vòng tròn đã được thiết lập:

việc phiên dịch của Thánh Giêrôm mắc nợ ngôn ngữ và văn hóa

Latinh cổ điển, mà ảnh hưởng là điều rất hiển hiện, thế nào, thì

việc phiên dịch của ngài, bằng ngôn ngữ và nội dung mang tính

biểu tượng và giàu sức tưởng tượng của nó, ngược lại, cũng trở

Xem DENZIGER-SCHÖNMETZER, Enchiridion Symbolorum, ed. 43,

1506.

25 tháng 4, 1979: AAS 71 (1979), 557-559.

Tông huấn Evangelii Gaudium, 116: AAS 105 (2013), 1068.

thành một thúc đẩy cho việc tạo ra một nền văn hóa mới như

vậy.

Công trình dịch thuật của Thánh Giêrôm dạy chúng ta rằng

các giá trị và hình thức tích cực của mọi nền văn hóa đều đại

diện một sự phong phú cho toàn thể Giáo hội. Những cách khác

nhau mà lời Chúa được công bố, được hiểu và được cảm nghiệm

trong mỗi bản dịch mới đều làm phong phú thêm cho chính Kinh

thánh, theo lời phát biểu nổi tiếng của Thánh Gregory Cả, Kinh

thánh phát triển cùng với người đọc

, mặc lấy nhiều âm điệu

mới và tiếng vang mới qua nhiều thế kỷ. Việc Kinh thánh và

sách Tin Mừng du nhập các nền văn hóa khác nhau làm cho

Giáo hội ngày càng rõ ràng hơn bao giờ hết trong việc là “cô

dâu đeo đầy ngọc qúy” (Is 61:10). Đồng thời, nó làm chứng cho

sự kiện này là Kinh Thánh liên tục cần được dịch sang các phạm

trù ngôn ngữ và tinh thần của từng nền văn hóa và thế hệ, kể cả

nền văn hóa thế tục và hoàn cầu của thời đại chúng ta

Người ta rất đúng khi cho rằng có một tương đồng khi so

sánh việc dịch thuật như một hành động hiếu khách “ngữ học”

với các hình thức hiếu khách khác

[48]. Đó là lý do tại sao dịch

thuật không chỉ liên quan đến ngôn ngữ mà thôi, nhưng thực sự

còn phản ảnh một quyết định đạo đức rộng lớn hơn liên quan

đến toàn bộ cách tiếp cận cuộc sống. Không có dịch thuật, các

cộng đồng ngôn ngữ khác nhau sẽ không thể thông đạt với nhau

được; chúng ta sẽ đóng cánh cửa lịch sử đối với nhau và phủ

nhận khả thể xây dựng một nền văn hóa gặp gỡ

. Trên thực tế,

không có việc phiên dịch thì không thể có sự hiếu khách đó;

thực sự, sự thù địch sẽ tăng lên. Một dịch giả là một người xây

cầu. Biết bao phán xét vội vàng được đưa ra, biết bao lời lên án

và xung đột nảy sinh từ sự kiện chúng ta không hiểu ngôn ngữ

của người khác, và không chuyên chăm, với niềm hy vọng vững

Homilia in Ezechielem I, 7: PL 76, 843D.

Xem Tông huấn Evangelii Gaudium, 116: AAS 105 (2013), 1068.

Xem P. RICOEUR, Sur la traduction, Paris, 2004.

Xem Tông huấn Evangelii Gaudium, 24: AAS 105 (2013), 1029-1030.

chắc, vào việc không ngừng biểu lộ tình yêu mà việc phiên dịch

vốn dại diện.

Thánh Giêrôm cũng phải chống lại luồng tư tưởng đang thịnh

hành của thời đại ngài. Nếu kiến thức tiếng Hy Lạp tương đối

phổ biến vào buổi bình minh của Đế quốc Rôma, thì vào thời

của ngài, nó đã trở nên hiếm hoi. Ngài đã tiến tới chỗ trở thành

một trong những chuyên gia hạng nhất về ngôn ngữ và văn học

Hy Lạp - Kitô giáo và ngài đã đảm nhận một cuộc hành trình

còn gian khổ và đơn độc hơn khi tiến hành nghiên cứu tiếng Do

Thái. Nếu, như đã nói, “các giới hạn về ngôn ngữ của tôi cũng

là các giới hạn về thế giới của tôi”

, thì chúng ta có thể nói

chúng ta mang ơn kiến thức ngôn ngữ của Thánh Giêrôm vì nhờ

đó mà chúng ta có được một sự hiểu biết phổ quát hơn về Kitô

giáo và việc được vào sâu hơn trong các nguồn gốc của nó.

Với lễ kỷ niệm lần này ngày qua đời của Thánh Giêrôm,

chúng ta hướng nhìn vào sinh khí truyền giáo phi thường được

phát biểu qua sự kiện Lời Chúa đã được dịch ra hơn ba ngàn thứ

tiếng. Chúng ta mang ơn không biết bao nhà truyền giáo, vì các

ấn phẩm vô giá, các cuốn ngữ pháp, từ điển và các công cụ ngữ

học khác cho phép thông đạt lớn lao hơn và trở thành các

phương tiện chuyên chở “khát vọng truyền giáo muốn vươn tới

mọi người”!

Chúng ta cần hỗ trợ công việc này và đầu tư vào

nó, giúp vượt qua các giới hạn trong việc thông đạt và mất cơ

hội gặp gỡ. Còn nhiều việc cần phải làm. Người ta nói rằng

không có việc phiên dịch thì không có việc hiểu biết

: chúng ta

sẽ không hiểu chính mình và người khác.

Thánh Giêrôm và Tòa Thánh Phêrô

Thánh Giêrôm luôn có một mối quan hệ đặc biệt với thành

phố Rôma: Rôma là nơi trú ẩn tinh thần mà ngài thường xuyên

L. WITTGENSTEIN, Tractatus Logico-Philosophicus, 5.6.

Tông huấn Evangelii Gaudium, 31: AAS 105 (2013), 1033.

Xem G. STEINER, After Babel. Aspects of Language and Translation,

New York, 1975.

trở về. Ở Rôma, ngài được huấn luyện thành nhà nhân bản và

được đào tạo thành Kitô hữu; Thánh Giêrôm là một homo

Romanus (người Rôma). Mối liên kết này nảy sinh một cách rất

đặc biệt từ ngôn ngữ Latinh mà ngài là bậc thầy và là ngôn ngữ

mà ngài vô cùng yêu thích, nhưng trên hết là từ Giáo Hội Rôma

và đặc biệt là Ngai Tòa Thánh Phêrô. Truyền thống ảnh tượng

mô tả một cách phi thời gian ngài mặc áo choàng của một Hồng

Y như một dấu chỉ ngài là một linh mục của Rôma dưới thời

Đức Giáo Hoàng Damasus. Ở Rôma, ngài bắt đầu duyệt lại bản

dịch trước đó. Ngay cả khi những ghen tuông và hiểu lầm buộc

ngài phải rời khỏi thành phố, ngài vẫn luôn gắn bó chặt chẽ với

Ngai Toà Thánh Phêrô.

Đối với Thánh Giêrôm, Giáo Hội Rôma là mảnh đất màu mỡ,

nơi hạt giống của Chúa Kitô đơm hoa kết trái xum xuê

. Vào

một thời kỳ nhiễu nhương, trong đó tấm áo liền thân của Giáo

Hội thường bị xé rách bởi sự chia rẽ giữa các Kitô hữu, Thánh

Giêrôm vẫn hướng về Tòa Phêrô như điểm tham chiếm chắc

chắn. “Vì tôi không theo nhà lãnh đạo nào trừ Chúa Kitô, nên

tôi cũng không thông đạt với ai ngoài Đức Thánh Cha, tức là,

với Ngai Tòa Thánh Phêrô. Vì tôi biết đây là tảng đá mà trên đó,

Giáo Hội đã được xây dựng”. Vào lúc cao điểm của cuộc tranh

cãi với người Arians, ngài đã viết cho Đức Damasus: “Ai không

tụ họp với ngài là phân tán; ai không đi với Chúa Kitô là phản

Chúa Kitô”

. Do đó, Thánh Giêrôm cũng có thể nói rằng: “Ai

hợp nhất với Tòa Phêrô là một với tôi”

Thánh Giêrôm thường tham gia các cuộc tranh luận gay gắt

vì chính nghĩa đức tin. Tình yêu của ngài đối với sự thật và lòng

nhiệt thành bảo vệ Chúa Kitô của ngài có lẽ đã khiến ngài quá

trớn về bạo lực ngôn từ trong các bức thư và bài viết của ngài.

Tuy nhiên, ngài vốn sống trong bình an: “Tôi cũng mong muốn

hòa bình như những người khác; và tôi không những chỉ ước

Xem Ep. 15, 1: CSEL 54, 63.

Đã dẫn, 15, 2: CSEL 54, 62-64.

Đã dẫn, 16, 2: CSEL 54, 69.

muốn điều đó, mà còn yêu cầu điều đó nữa. Nhưng sự bình an

mà tôi muốn là sự bình an của Chúa Giêsu; một nền hòa bình

thực sự, một nền hòa bình không có hiềm thù, một nền hòa bình

không bao gồm chiến tranh, một nền hòa bình không làm đối

thủ sa sút mà nhằm đoàn kết bạn bè”

Ngày nay, hơn bao giờ hết, thế giới chúng ta cần liều thuốc

của lòng thương xót và hiệp thông. Ở đây, tôi muốn nói lại một

lần nữa: chúng ta hãy cung hiến một chứng tá rạng rỡ và hấp

dẫn về sự hiệp thông huynh đệ

. “Nhờ đó, mọi người sẽ biết

rằng anh em là môn đệ của Thầy nếu anh em có lòng yêu thương

nhau” (Ga 13:35). Đây là điều mà Chúa Giêsu, bằng lời cầu

nguyện mãnh liệt, đã cầu xin Chúa Cha: “để tất cả nên một…

trong chúng ta… để thế giới tin” (Ga 17:21).

Yêu những gì Thánh Giêrôm yêu

Cuối lá thư này, tôi muốn gửi lời kêu gọi đến tất cả mọi

người. Trong số rất nhiều lời tôn vinh mà các thế hệ sau này

dành cho Thánh Giêrôm, có một điều là ngài không chỉ đơn giản

là một trong những học giả vĩ đại nhất của “thư viện” mà từ đó

Kitô giáo đã được phong phú hóa theo thời gian, bắt đầu từ kho

tàng Kinh thánh. Ta cũng có thể nói về Thánh Giêrôm rằng, như

chính ngài đã nói về tướng Nepotianus, “bằng cách chăm chỉ

đọc sách và suy niệm liên tục, ông đã biến trái tim mình trở

thành một thư viện về Chúa Kitô”

. Thánh Giêrôm không tiếc

công sức mở rộng thư viện của riêng ngài, nơi ngài luôn coi như

một xưởng thợ không thể thiếu để tìm hiểu đức tin và đời sống

thiêng liêng; nhờ cách này, ngài cũng là một tấm gương tốt cho

thời nay. Nhưng ngài không dừng lại ở đó. Đối với ngài, việc

học không chỉ giới hạn vào những năm tháng rèn luyện tuổi trẻ

của ngài, mà là một cam kết liên tục, một ưu tiên hàng ngày.

Chúng ta có thể nói rằng bản thân ngài đã trở thành một thư viện

Đã dẫn, 82, 2: CSEL 55, 109.

Xem Tông huấn Evangelii Gaudium, 99: AAS 105 (2013), 1061.

Ep. 60, 10; CSEL 54, 561.

và một nguồn kiến thức cho vô số người khác. Postumianus,

người đã du hành khắp phương Đông trong thế kỷ thứ tư để

khám phá sự phát triển của phong trào đơn tu và sống một ít

tháng với thánh Giêrôm, đã tận mắt chứng kiến điều này. Như

ông đã viết: “[Giêrôm] luôn say mê đọc sách, luôn cầm sách vở:

ngày đêm không ngơi nghỉ; ngài thường xuyên hoặc đọc hoặc

viết một điều gì đó”

Về phương diện này, tôi thường nghĩ đến kinh nghiệm mà

một người trẻ ngày nay có thể có khi vào một hiệu sách ở thành

phố của họ, hoặc truy cập một trang mạng trên Internet, để kiếm

phần về sách tôn giáo. Trong hầu hết các trường hợp, phần này,

nếu có, không những lưa thưa mà còn thiếu các tác phẩm có

phẩm chất. Nhìn vào những giá sách hay trang web đó, thật khó

cho một người trẻ tuổi hiểu được làm thế nào hành trình tìm

kiếm chân lý tôn giáo có thể là một cuộc phiêu lưu đầy đam mê

kết hợp được trái tim và khối óc; làm thế nào lòng khao khát

Thiên Chúa đã làm bừng cháy các tâm trí vĩ đại trong suốt nhiều

thế kỷ cho đến thời nay; làm thế nào sự phát triển trong đời sống

tinh thần đã ảnh hưởng đến các nhà thần học và triết học, các

nghệ sĩ và nhà thơ, sử gia và nhà khoa học. Một trong những

vấn đề mà chúng ta phải đối diện ngày nay, không chỉ trong tôn

giáo, là nạn mù chữ: các kỹ năng thông diễn học giúp chúng ta

trở thành những người giải thích và phiên dịch đáng tin cậy về

truyền thống văn hóa của chúng ta đang rất thiếu hụt. Tôi muốn

đặt ra một thách thức đặc biệt cho những người trẻ tuổi: hãy bắt

đầu khám phá di sản của bạn. Kitô giáo làm cho bạn trở thành

người thừa kế của một gia tài văn hóa truyền thống vượt trội mà

bạn phải nắm được quyền sở hữu. Hãy say mê lịch sử vốn là của

bạn này. Hãy dám nhìn vào chàng tuổi trẻ Giêrôm, người, giống

như người lái buôn trong dụ ngôn của Chúa Giêsu, đã bán tất cả

những gì mình có để mua “viên ngọc trai đắt giá” (Mt 13:46).

Thánh Giêrôm thực sự có thể được gọi là “thư viện của Chúa

SULPICIUS SEVERUS, Dialogus I, 9, 5: SCh 510, 136-138.

Kitô”, một thư viện trường cửu mà, mười sáu thế kỷ sau, vẫn

tiếp tục dạy chúng ta ý nghĩa của tình yêu Chúa Kitô, một tình

yêu không thể tách rời với việc gặp gỡ lời của Ngườii. Đó là lý

do tại sao lễ kỷ niệm năm nay có thể được coi như lời kêu gọi

yêu mến những gì Thánh Giêrôm yêu mến, khám phá lại các tác

phẩm của ngài, và để chúng ta được thúc đẩy bởi nền linh đạo

cường tráng của ngài, một điều có thể mô tả trong yếu tính như

một khát vọng không ngừng nghỉ và say mê tìm kiếm một kiến

thức lớn hơn về Thiên Chúa, Đấng đã quyết định tự mạc khải

Người. Làm sao ngày nay, chúng ta có thể không chú ý đến lời

khuyên mà Thánh Giêrôm không ngừng đưa ra cho những người

đương thời của ngài: “Hãy đọc Kinh thánh không ngừng; đừng

bao giờ để quyển sách thánh rơi khỏi tay mình ”?

Một điển hình sáng chói của điều trên là Đức Trinh Nữ

Maria, được Thánh Giêrôm gợi nhớ trước hết như Trinh Nữ và

Mẹ, nhưng cũng như một kiểu mẫu của việc đọc Kinh Thánh

theo lối cầu nguyện. Đức Maria đã suy đi nghĩ lại những điều

này trong lòng (x. Lc 2:19.51) “vì Mẹ là người đàn bà thánh

thiện, đã đọc Sách thánh, biết các ngôn sứ, và nhắc lại rằng sứ

thần Gabrien đã nói với ngài cùng những điều đã được các ngôn

sứ báo trước… Ngài nhìn đứa con mới sinh, đứa con trai duy

nhất, nằm trong máng cỏ và la khóc. Thực thế, điều ngài thấy là

Con của Thiên Chúa; ngài so sánh những gì ngài nhìn thấy với

tất cả những gì ngài đã đọc và đã nghe ”

. Vậy chúng ta hãy

phó thác cho Đức Mẹ, Đấng, hơn ai hết, có thể dạy chúng ta

cách đọc, suy niệm, chiêm niệm và cầu nguyện với Thiên Chúa,

Đấng không mệt mỏi luôn hiện diện trong cuộc đời chúng ta.

Ban hành tại Rôma, tại Vương cung thánh đường Thánh Gioan

Lateranô, vào ngày 30 tháng 9, Lễ Kính Thánh Giêrôm, vào năm

2020, năm thứ tám triều Giáo hoàng của tôi.

Ep. 52, 7: CSEL 54, 426.

Homilia de Nativitate Domini IV: PL Suppl. 2, 191.

Franciscus