NỘI DUNG
Dẫn nhập
Một sự làm sáng tỏ cơ bản
1. Một nhận thức dần dần về đặc tính trung tâm của phẩm giá con người
Các viễn cảnh Thánh Kinh
Những phát triển trong tư tưởng Kitô giáo
Thời hiện tại
2. Giáo hội công bố, thăng tiến và bảo đảm nhân phẩm
Một hình ảnh không thể xoá nhoà của Thiên Chúa
Chúa Kitô nâng cao phẩm giá con người
Ơn gọi hướng tới phẩm giá trọn vẹn
Dấn thân cho tự do
3. Phẩm giá, nền tảng của các quyền và bổn phận của con người
Tôn trọng vô điều kiện phẩm giá con người
Một quy chiếu khách quan cho tự do của con người
Cấu trúc tương quan của nhân vị
Giải phóng con người khỏi những ảnh hưởng tiêu cực trong các phạm vi luân lý và xã hội
4. Một số vi phạm nghiêm trọng đối với nhân phẩm
Thảm kịch nghèo khổ
Chiến tranh
Lao động của người di cư
Buôn bán người
Lạm dụng tình dục
Bạo lực đối với nữ giới
Phá thai
Mang thai hộ
An tử và trợ tử
Gạt bỏ người khuyết tật
Lý thuyết về giống
Chuyển đổi giới tính
Giới thiệu
Trong Hội nghị ngày 15 tháng 3 năm 2019, Bộ Giáo lý Đức tin đã quyết định khởi xướng “việc soạn thảo một bản văn nhấn mạnh đến tính chất không thể tránh khỏi của khái niệm phẩm giá của nhân vị trong nhân học Kitô giáo và minh hoạ tầm quan trọng cũng như những ngụ ý tích cực về mặt xã hội, chính trị và kinh tế, bằng cách quan tâm đến những phát triển mới nhất của chủ đề này trong phạm vi học thuật và những hiểu biết đôi chiều của nó trong bối cảnh ngày nay”. Trong đường hướng này, một dự án đầu tiên được soạn thảo vào năm 2019 này với sự giúp đỡ của một số Chuyên gia đã được Hội đồng Tư vấn hạn chế (Consulta ristretta) của Bộ, được tổ chức vào ngày 8 tháng Mười cùng năm, đánh giá là không đạt yêu cầu.
Bản văn này đã được Bộ phận Giáo thuyết soạn thảo lại từ đầu, dựa trên sự đóng góp của nhiều Chuyên gia khác nhau. Phiên bản này đã được trình bày và thảo luận trong Consulta ristretta ngày 4 tháng 10 năm 2021. Vào tháng 1 năm 2022, dự án mới được đệ trình lên Phiên họp toàn thể của Bộ, đã được các Thành viên rút ngắn và đơn giản hoá.
Bản văn sửa đổi mới đã được xem xét vào ngày 6 tháng 2 năm 2023 bởi một Consulta ristretta và Hội đồng này đã thực hiện các sửa đổi khác. Phiên bản mới này đã được đệ trình để xem xét tại Phiên họp thường lệ của Bộ (Feria IV) vào ngày 3 tháng 5 năm 2023. Các thành viên đã đồng ý rằng tài liệu, với một số sửa đổi, có thể được xuất bản. Trong buổi tiếp kiến dành cho tôi, vào ngày 13 tháng 11 năm 2023, Đức Thánh Cha Phanxicô đã phê chuẩn Deliberata (nghị quyết) của Feria IV này. Nhân dịp này, ngài cũng yêu cầu tôi làm nổi bật hơn trong bản văn những vấn đề gắn liền với chủ đề nhân phẩm, chẳng hạn như thảm kịch về nghèo đói, tình trạng người di cư, bạo lực đối với phụ nữ, nạn buôn người, chiến tranh và những chủ đề khác tương tự. Khi thực hiện chỉ dẫn này của Đức Thánh Cha, Bộ phận Giáo thuyết của Bộ đã dành một Hội nghị để nghiên cứu sâu về thông điệp Fratelli tutti, trong đó đề xuất một phân tích độc đáo và nghiên cứu sâu sắc về vấn đề nhân phẩm ”trong mọi hoàn cảnh“.
Nhắm đến Feria IV vào ngày 28 tháng 2 năm 2024, một bản văn dự thảo mới, được sửa đổi rộng rãi đã được gửi, bằng thư đề ngày 2 tháng 2 năm 2024, tới các Thành viên của Bộ, với lời giải thích rõ ràng như sau: “Phiên bản mới này được coi là cần thiết để đáp ứng một yêu cầu cụ thể của Đức Thánh Cha. Ngài rõ ràng yêu cầu chú ý đến những vi phạm nghiêm trọng đối với phẩm giá con người trong thời đại chúng ta, theo đường hướng của thông điệp Fratelli tutti (Hỡi tất cả anh em). Do đó, Bộ phận Giáo thuyết đã tiến hành rút gọn phần đầu của bản văn […] và khai triển chi tiết hơn những gì Đức Thánh Cha đã chỉ ra”. Sau một thời gian dài soạn thảo, Phiên họp thường kỳ của Bộ cuối cùng đã phê chuẩn, vào ngày 28 tháng 2 năm 2024, bản văn của Tuyên ngôn này. Do đó, trong buổi tiếp kiến vào ngày 25 tháng 3 năm 2024, dành cho tôi và Đức ông Armando Matteo – Thư ký của Bộ phận Giáo thuyết -, Đức Thánh Cha đã phê chuẩn Tuyên ngôn này và ra lệnh công bố nó.
Việc soạn thảo bản văn kéo dài 5 năm này cho phép chúng ta hiểu rằng đây là một tài liệu, do tính nghiêm túc và trọng tâm của vấn đề phẩm giá trong tư tưởng Kitô giáo, đã đòi hỏi một quá trình chín muồi lâu dài để đạt được phiên bản cuối cùng mà chúng tôi công bố hôm nay.
Trong ba phần đầu tiên, Tuyên ngôn nhắc lại các nguyên tắc cơ bản và các giả định về mặt lý thuyết nhằm đưa ra những soi sáng quan trọng giúp tránh những nhầm lẫn thường xuyên xảy ra khi sử dụng khái niệm “phẩm giá”. Phần thứ tư phân tích một số hoàn cảnh có vấn đề hiện nay trong đó phẩm giá vô hạn và bất khả tước bỏ của mỗi con người không được nhìn nhận một cách thích đáng. Việc tố cáo những vi phạm nghiêm trọng và hiện hành này đối với phẩm giá con người là một bổn phận, bởi vì Giáo hội tin chắc rằng chúng ta không thể tách rời đức tin khỏi việc bảo vệ phẩm giá con người, việc rao giảng Tin Mừng khỏi việc thăng tiến một cuộc sống có phẩm giá và linh đạo khỏi sự dấn thân cho phẩm giá của mọi người.
Thực ra, phẩm giá này của mọi người có thể được hiểu là “vô hạn” (dignitas infinita), như thánh Gioan-Phaolô II đã tuyên bố trong một cuộc gặp gỡ với những người bị một số hạn chế hoặc khuyết tật 1[1]Thánh Gioan-Phaolô II, Kinh Truyền Tin với người khuyết tật tại Nhà thờ chánh tòa Osnabrück (16/11/1980): Insegnamenti III/2 (1980), 1232., để cho thấy giá trị được công nhận cho tất cả mọi người này vượt xa mọi hình dáng bên ngoài hoặc những đặc điểm của cuộc sống cụ thể của con người như thế nào.
Trong thông điệp Fratelli tutti, Đức Thánh Cha Phanxicô muốn nhấn mạnh một cách đặc biệt rằng phẩm giá này tồn tại “trong mọi hoàn cảnh”, mời gọi mỗi người bảo vệ nó trong mỗi bối cảnh văn hoá, vào mọi thời điểm của cuộc sống của một nhân vị, độc lập với bất kỳ khiếm khuyết thể lý, tâm lý, xã hội hoặc thậm chí là luân lý. Về vấn đề này, Tuyên ngôn cố gắng cho thấy rằng đó là một chân lý phổ quát, mà tất cả chúng ta được kêu gọi thừa nhận, như một điều kiện cơ bản để xã hội của chúng ta thực sự công bằng, hoà bình, lành mạnh và cuối cùng, thực sự là nhân bản.
Danh sách các chủ đề được Tuyên ngôn lựa chọn chắc chắn là không đầy đủ. Tuy nhiên, các chủ đề được bàn đến chính là những chủ đề cho phép thể hiện những khía cạnh khác nhau của phẩm giá con người mà ngày nay có thể bị lu mờ trong ý thức của nhiều người. Một số chủ đề sẽ dễ dàng được chia sẻ bởi các nhóm xã hội khác nhau, một số khác sẽ ít được chia sẻ hơn. Tuy nhiên, tất cả những chủ đề này dường như mang tính quyết định đối với chúng ta bởi vì, khi gộp lại với nhau, chúng cho phép nhận ra sự hài hòa và phong phú của tư tưởng về phẩm giá nảy sinh từ Tin Mừng.
Tuyên ngôn này không có tham vọng tát cạn hết một chủ đề phong phú và mang tính quyết định như vậy, nhưng muốn cung cấp một số yếu tố suy tư có thể được đảm nhận trong thời điểm lịch sử phức tạp mà chúng ta đang trải qua, để giữa rất nhiều mối bận tâm và lo lắng, chúng ta không lạc lối, cũng không chuốc lấy những đau khổ xé lòng và sâu đậm hơn.
Hồng y Víctor Manuel Fernández
Tổng trưởng