Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn
Lời mở
Trước khi đặt bút viết bài này, chúng tôi đã suy nghĩ rất nhiều vì hiểu rằng đây là một vấn đề khá tế nhị.
Vấn đề này đã gây ra nhiều cuộc tranh cãi ở nước ta trong lĩnh vực ngôn ngữ học suốt 20 năm qua và vẫn đang được nhiều người trong xã hội quan tâm vì tầm mức rộng lớn của nó. Hơn nữa, đã từng có những cuộc tranh luận giữa những thành viên các uỷ ban của Giáo Hội Công giáo Việt Nam khi biên soạn các sách Phụng vụ, Kinh Thánh, Từ điển, … Hội đồng Giám mục Việt Nam cũng đã nhiều lần họp bàn và đã đưa ra những quyết định cụ thể trong những năm 1996-1997. Tuy nhiên, vấn đề hình như vẫn chưa kết thúc. Kết quả là Sách Bài Đọc của thánh lễ chưa xuất bản được. Nhiều sách báo Công giáo viết tên riêng theo sự chọn lựa cá nhân, gây nên những sự hỗn độn không cần thiết, có khi còn sai sót, khiến người ngoài Công giáo không biết tên gọi nào đúng, tên gọi nào sai.
Khi nhận trách nhiệm biên soạn cuốn Niên Giám Giáo Hội Công Giáo Việt Nam của Hội Đồng Giám Mục, chúng tôi lại phải giáp mặt với vấn đề nan giải này.
Vì thế, chúng tôi viết bài này để trình bày vấn đề và gửi kèm theo một Phiếu Hỏi Ý Kiến. Chúng tôi rất mong được quý độc giả góp ý, chỉ bảo, để có thể phần nào giúp chúng tôi giải quyết vấn đề tên riêng cho tập Niên Giám cũng như định hướng cho cách viết thống nhất của đồng bào Công giáo chúng ta.
Chúng tôi xin trình bày bài này theo mấy điểm chính sau đây:
Trước hết, chúng tôi kể ra những lí do gần cũng như xa đáng cho chúng ta quan tâm đến vấn đề. Ngoài việc chuẩn bị cuốn Niên Giám, chúng tôi thấy Quy định số 240 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục, nhất là những tiến bộ của ngành ngôn ngữ học và xu hướng thống nhất trong sách báo hiện nay, đòi hỏi chúng ta cần tìm hiểu vấn đề kĩ lưỡng hơn.
Sau đó, chúng tôi trình bày các vấn đề liên quan đến cách viết các tên riêng và tình trạng hỗn độn trong các sách báo của xã hội cũng như của Giáo Hội Việt Nam. Đầu tiên là hai cách viết tên riêng, tiếp đến là một vài điểm khác để chuẩn hoá cách viết, như : cách viết hoa các tên riêng, việc đánh dấu trên nguyên âm, việc đặt tên riêng ở danh cách hay ở các cách khác, việc xác định các chữ cái trong bảng mẫu tự …
Cuối cùng, chúng tôi giới thiệu những hướng chính để giải quyết các vấn đề được nêu qua ý kiến của các nhà ngôn ngữ học và các vị chuyên môn khác.
Chúng tôi muốn đưa ra cách khách quan và vô tư tất cả các ý kiến liên hệ của các nhà khoa học, dù biết rằng những giải pháp được nhiều người đón nhận đã có nhiều ý kiến biện minh. Mong ước của chúng tôi là cung cấp những dữ liệu cần thiết để độc giả chọn lựa và đóng góp ý kiến cho xác đáng mà thôi.